Nghề làm Cốm làng mễ trì Hà Nội đã có lịch sử hơn 100 năm. Theo truyền thuyết, vào đầu thế kỷ 20, một người dân làng Mễ Trì đã học được bí quyết làm cốm từ người dân tộc Tày ở Bắc Kạn và mang về truyền lại cho người dân trong làng.
Hiện nay trong làng Mễ Trì có 2 thôn là thôn Mễ Trì Thượng và thôn Mễ Trì Hạ đều có nhiều hộ gia đình theo nghề làm cốm , tuy nhiên cũng có gia đình làm nghề gia truyền được truyền từ đời ông cha lại, cũng có gia đình thì mới làm nghề những năm gần đây .
Năm 2019 Nghề cốm Mễ Trì đã được đưa vào Danh mục 17 Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia theo quyết định mới đây của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
Nguyên liệu :
Nguyên liệu chính để làm cốm Mễ Trì là lúa nếp non. Lúa nếp được chọn phải là loại nếp cái hoa vàng, hạt mẩy, đều, còn nguyên vẹn và chưa chín kỹ.
Chị Huyền chủ cơ sở Cốm gia truyền Huyền Ninh ở làng Mễ Trì cho biết để làm được những hạt cơm thơm ngon dẻo thì quá trình làm phải cầu kỳ tỉ mỉ . ” Nguyên liệu lúa phải chọn loại lúa nếp non là nếp cái hoa vàng. Thu hoạch xử lý sau đó đem Rang sao cho hạt lúa đạt độ dẻo, dai. Thông thường Rang bằng bếp củi nên phải điều chỉnh sao cho lửa vừa để hạt thóc vừa đẹp lại vừa không bị sống, không bị vụn hạt. Một mẻ Rang gần 2 tiếng ( 1 tiếng 45 phút ) . Có thể Rang một mẻ khoảng 18kg . Công đoạn giã đòi hỏi sao cho hạt cốm vừa mỏng vừa tơi, hạt cốm vẫn giữ nguyên, không bị vụn đòi hỏi kỹ thuật và kinh nghiệm tốt . Tỷ lệ 10 kg lúa thì chỉ được 1,6 – 1,7 kg cốm “
Cách làm:
- Lúa nếp non được cắt về và tuốt hạt.
- Hạt nếp được đem rang trên chảo gang cho đến khi chín vàng và dậy mùi thơm.
- Sau đó, nếp được đem giã trong cối đá cho đến khi nát thành cốm.
- Cốm được sàng sẩy để loại bỏ vỏ trấu và tạp chất ( Quá trình này phải làm rất kỹ ).
- Cuối cùng, cốm được gói với lá sen để giữ hương vị và màu xanh non.
Đặc điểm:
Cốm Mễ Trì có màu xanh non, hương thơm dịu nhẹ, vị dẻo bùi và thơm ngon. Cốm có thể ăn trực tiếp, hoặc dùng để chế biến thành các món ăn khác như bánh cốm, chả cốm, xôi cốm,…
Hiện nay có nhiều cơ sở sản xuất Cốm ở Hà Nội, tuy nhiên một điểm đặc trưng không lẫn vào đâu được là Cốm Mễ Trì khác với Cốm các nơi khác là cốm Mễ Trì hoàn toàn là cốm mộc, không pha màu, ăn thơm ngon, mềm dẻo, bùi. Những hạt cốm mễ trì đến tay người mua được gói tỉ mỉ bằng lá sen, rồi buộc lại bằng những cọng rơm còn xanh trông rất đẹp mắt. Cốm gói bằng lá Sen vì Lá sen tượng trưng cho sự thanh khiết và mùi thơm của lá sen hòa quyện với hương vị của cốm tạo nên mùi hương đặc biệt hơn cho sản vật này.
Một sự kiện Vinh dự của Cốm Mễ Trì là năm 2016 khi tổng thống Mỹ Obama trước khi rời về nước có ghé thăm làng Mễ Trì.
Bên cạnh đó sự kiện Năm 2018, khi diễn ra Hội nghị thượng đỉnh Mỹ – Triều tổ chức tại Hà Nội , các sản phẩm cốm tươi, xôi cốm, chả cốm của Làng Mễ Trì đã được trưng bày giới thiệu tại các khu vực như Trung tâm Hội nghị quốc gia, Trung tâm báo chí để du khách nước ngoài thưởng thức.
Cốm Mễ Trì Gói Lá Sen – Tinh Hoa Ẩm Thực Việt
Mua cốm Mễ Trì:
Cốm Mễ Trì được bán tại làng Mễ Trì và các cửa hàng đặc sản Hà Nội. Bạn cũng có thể mua cốm online trên các trang web uy tín.
Bạn có thể tham khảo đặc sản Cốm Mễ Trì tại Website : Commetri.net.vn hoặc liên hệ cơ sở cốm gia truyền Huyền Ninh theo số Hotline 0987 998 882
- Cốm Mễ Trì được bán quanh năm, nhưng ngon nhất là vào mùa thu, từ tháng 7 đến tháng 10 âm lịch.
Giá bán:
Giá bán cốm Mễ Trì trước kia dao động từ 200.000 – 300.000 đồng/kg tùy vào thời điểm và chất lượng cốm. Tuy nhiên hiện nay giá thực phẩm lúa gạo đã tăng cao , 10kg lúa chỉ được khoảng 1,6kg cốm đồng thời trải qua nhiều công đoạn nên hiện nay giá Cốm cùng chênh lệch khá nhiều so với trước kia .
Cách thưởng thức cốm Mễ Trì:
- Cốm Mễ Trì có thể ăn trực tiếp hoặc chế biến thành nhiều món ăn ngon như:
- Bánh cốm
- Chè cốm
- Xôi cốm
- Gà nấu cốm
- Cốm xào
Giá trị của cốm Mễ Trì:
- Cốm Mễ Trì là một trong những biểu tượng văn hóa của Hà Nội.
- Cốm Mễ Trì được sử dụng trong các dịp lễ Tết, cúng giỗ tổ tiên.
- Cốm Mễ Trì là món quà ý nghĩa dành tặng cho bạn bè, người thân.
Làng Mễ Trì ngày nay:
- Làng Mễ Trì ngày nay đang dần đô thị hóa, nhưng người dân nơi đây vẫn giữ gìn nghề làm cốm truyền thống.
- Cốm Làng Mễ Trì đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Lưu ý:
- Khi mua cốm, bạn nên chọn cốm có màu xanh non, hương thơm dịu nhẹ, hạt dẻo bùi và không bị nát.
- Cốm nên được ăn luôn ngay sau khi mua, nếu thời gian lâu thì nên bảo quản trong tủ lạnh và sử dụng trong vòng 2-3 ngày.
Cốm làng mễ trì Hà Nội là một món quà ý nghĩa dành cho người thân, bạn bè khi đến thăm Hà Nội. Cốm là biểu tượng của đất Hà Thành và là một phần không thể thiếu trong văn hóa ẩm thực Việt Nam.
Nếu bạn có dịp đến Hà Nội, hãy đến làng Mễ Trì để thưởng thức món cốm dẻo thơm, xanh rì và tìm hiểu về nghề làm cốm truyền thống nơi đây nhé